Ky libër është një instrument i dobishëm për të kuptuar dinamikën e marrëdhënieve midis magjistraturës dhe politikës në demokracitë kushtetuese, domethënë, në regjimet që priren të pajtojnë parimet e sovranitetit popullor me respektimin e të drejtave themelore të qytetarëve, një detyrë kjo e fundit që në një shkallë të gjerë u është besuar gjykatësve.
Çfarë na mungon sot prej romaneve që kemi lexuar në rini? Mbase ajo hareja e zakonshme që na shoqëron pas një ngjarjeje të madhe, me personazhet e saj, deri në rrëqethjen apo përmallimin e faqes së fundit. Njëkohësisht triller dhe roman shoqëror mahnitës, zhytje në shtjellat e unit dhe mekanizëm i përsosur suspansi, Mbylli sytë na kthen kënaqësinë e një leximi magjepsës dhe me frymëmarrje të madhe.
Në këtë vepër Fromi përballet me figurën e mësuesit të tij, me mënyrën e tij të të mësuarit, me trashëgiminë e tij të jashtëzakonshëm. Pasioni i Frojdit për të vërtetën, guximi i tij, marrëdhëniet me gratë dhe dashuritë, varësia e tij nga burrat etj. Çdo tentativë për të kuptuar njeriun duhet t’i bëjë llogaritë me tre komponentët e tij: bagazhin biologjik e instinktiv, ndikimet e shoqërisë, në të cilën jeton dhe problemet etiko-religjioze që i duhet të përballojë.
Me adresën e një vreshti dhe skicën e një unaze smeraldi në formë ylli, fillon një garë që do t’i bëjë motrat të përshkojnë vërtet të gjithë botën: nga Zelanda e Re në Kanada, nga Anglia në Francë dhe më në fund në Irlandë, të bashkuara më shumë se kurrë në misionin për të plotësuar familjen para përvjetorit përkujtimor për vdekjen e Pa Saltit. Një kërkim që do t’i vërë në gjurmët e një gruaje që në të vërtetë nuk dëshiron të gjendet… por pse?
Vëllimin Mutacionet, një përmbledhje mbresëlënëse prej shtatë tregimesh dhe një poezi, Francis Kirps e ka ndërtuar në bazë të lidhjeve ndërtekstuale me vepra të shkrimtarëve të njohur të letërsisë botërore. Këto rrëfime të fuqishme, të shpalosura me shkathtësi, shndërrohen kështu në histori të reja, të pavarura, të bartura tërësisht me zërin dhe fuqinë imagjinare të Francis Kirpsit.
Historia e një iluzioni dhe e një dështimi: kërkimi i një gjuhe të vetme dhe të përkryer, të aftë për të vëllazëruar të gjithë europianët. Nje ëndërr e ndjekur me këmbëngulje, që nga shekulli VI e.r.deri në ditët e sotme, përmes kodeve dhe gjuhëve më të ndryshme që nga matematika deri te kompjuteri, që nga magjia deri tek astrologjia, që nga esperantoja deri te hibridët modernë ndërmjet gjuhëve të ndryshme. Edhe një herë Umberto Eco u blaton lexuesve aftësinë e tij për t’u endur në fushat më të ndryshme të dijes, me rremb të mbarë rrëfyes. UMBERTO ECO (Alessandria, 1932) është profesor i semiotikës dhe President i Shkollës së lartë të Studimeve Humaniste (Scuola Superiore di Studi Umanistici) në Universitetin e Bolonjës. Eshtë autor i: Opera aperta (Milano 1962), Trattato di semiotica generale (Milano 1975), Semiotica e filosofia del linguaggio (Torino 1984), I limiti dell’interpretazione (Milano 1990), Kant e l’ornitorinco (Mila no 1997), si edhe i pesë romaneve.
Xhulia Sejmur zhduket krejt papritur një ditë më se të zakonshme tetori dhe i dashuri i saj, Uilliam Harris, e gjen veten në një situatë që nuk e kishte menduar kurrë. Tre vitet e kaluara me Xhulian kishin qenë më të lumturat e jetës së tij. Edhe Xhulia kishte qenë e lumtur me të. Ishte ndier me fat që mundi të dashuronte edhe një herë tjetër në jetë. Atëherë, përse braktisi gjithçka?
Me delikatesë e humanizëm prekës, Brokkeni tregon historinë e një pianisti të madh, të një miqësie, të një epoke të tërë, të një Amsterdami të pas 1968-s, i parezistueshëm për magjinë trasgresive, stimujt kulturorë dhe ankthin libertin.
Një thriller policor rrëmbyes, me enigma dhe lojëra matematike, atmosferë ndjellëse dhe ritëm i stuhishëm, ku e tashmja alternohet me të shkuarën, ndërsa lexuesi gjendet vazhdimisht përballë një sërë surprizash.
Kjo është historia e çlirimit nga burgu, në maj të vitit 1945, të katër të burgosurve politikë holandezë, në fund të Luftës së Dytë Botërore dhe e kthimit të tyre në Holandë. Kjo është një histori trimërie që do t’ju bëjë të mendoni thellësisht për protagonistët e saj dhe të lëshoni lotët e mirënjohjes për heroizmin e tyre.
Izrael, sot. Çdo natë, fjalët kërcënuese të Abirit i dalin në ëndërr Jakov Bodenit, një ushtar që ka marrë pjesë në atë operacion teksa kryente shërbimin e detyruar ushtarak, duke u përballur me situatën e vështirë për të luftuar me armiq që në fakt nuk i kishte zgjedhur kurrë. Jakovi, bir i dy prindërve francezë, vazhdon të ndihet si i huaj në Izrael dhe përpiqet të mësohet me identitetin e ri, meqë ndër vena i rrjedh gjak hebre…
Lexuesi, i magjepsur dhe i turbulluar, do të ndjekë rrëfimtarin e Ngadalësisë në një natë vere, ku dy histori joshjeje, të ndara nga një periudhë më shumë se dyqindvjeçare, gërshetohen dhe lëkunden midis sublimes dhe komikes.
Ky libër kryeson listat letrare në mbarë botën, – një triller i jashtëzakonshëm për të cilin flasin të gjithë. Ai është përkthyer në të paktën 18 gjuhë të botës .
Nje tjeter roman misterioz i shtohet bibliotekes se Agatha Christie ne gjuhen shqipe. Nen perkthimin e Enkeleida Ferollarit, shtepia botuese Dituria hedh ne qarkullim romanin “Nje kufome ne biblioteke”.
Një roman realist, thellësisht poetik, i mbrujtur në të njëjtin stil si Anne Carson, Një nga ne fle i ka siguruar Klougartit vlerësimet e panumërta dhe kandidime çmimi, duke përfshirë Readers’ Book Award, dhe një vend midis zërave të rinj kryesorë në letërsinë botërore.
Në këtë thriller tërheqës, Elsa Osorio ka sjellë historinë e fortë të një vajze të re, që përpiqet të gjejë identitetin. Në thelb, historia e Lusit pasqyron atë të popullit argjentinas: si mund të shpresojmë të kuptojmë veten, nëse historia jonë është e mbuluar me sekrete dhe tragjedi?
Në këto “Novela”, të shkruara në rrjedhën e dhjetë viteve që paraprinë luftën, tundimi i Lindjes pohohet qartë në dekor, në stil, në shpirtin e të shkruarit. Nga Kina në Greqi, nga Ballkani në Japoni, këto tregime e shoqërojnë udhëtarin si një tufë çelësash që shërbejnë për një muzikë të vetme, e cila vjen prej së largu. Marifetet e magjishme të piktorit Wang-Fo “që donte imazhin e sendeve dhe jo sendet vetë”, i përgjigjen me jehonë brengës së plakut Cornelius Berg që “prekte me dorë sendet, të cilat nuk i pikturonte dot më”.
Për mendimin grek, nëse bota shoqërore duhet t’i nënshtrohet numrit dhe masës, natyra përfaqëson kryesisht fushën e përafërsisë ku nuk zbatohen as njehsime të sakta, as arsyetime të rrepta. Arsyeja greke nuk u formua aq nga marrëdhëniet njerëzore me gjërat, sesa nëpërmjet marrëdhënieve të njerëzve midis tyre. Ajo u zhvillua më pak nëpërmjet teknikave që veprojnë mbi botën, sesa nëpërmjet atyre që të bëjnë të kuptosh të tjerët dhe gjuha e të cilave është instrumenti i tyre i përbashkët: arti i politikës, i retorikës, i profesorit. Arsyeja greke është ajo që në mënyrë pozitive, të menduar, metodike, të lejon të veprosh mbi njerëzit e jo të shndërrosh natyrën. Në kufizimet, si dhe në risitë e saj, ajo është pjellë e qytetit.
Romani, i shkruar në pjesën më të madhe në kohën e tashme, në formën e një dialogu midis Kromuellit dhe personazheve të tjera, ka përshkrime poetike të mrekullueshme dhe një pasuri të jashtëzakonshme leksikore, për sjelljen e të cilës në shqip do t’i jemi mirënjohës përkthyesit Korab Hoxha. Të paharrueshme janë faqet e fundit ku Tomas Kromuelli, i mbyllur në Kullën e Londrës, takon akuzuesit dhe disa nga bashkëpunëtorët, dikur të zgjedhurit dhe të mbrojturit e tij, që kanë vendosur ta tradhtojnë.
Do të dëshiroja të shihja një botë ku arsimi të synonte lirinë e mendjes në vend të burgosjes së mendjeve të të rinjve në një armaturë të ngurtë dogmash të llogaritura t’i mbrojnë ata gjatë jetës prej heshtës së faktit të paanshëm.
I ndërtuar me një ironi të lehtë, që e ndihmon të thotë të vërteta shqetësuese mbi njerëzimin, me një buzëqeshje të natyrshme dhe pa e humbur sensin e masës, Përtej qytetit është romani i parë i përkthyer në Shqipëri i autorit dyzetvjeçar Erlend Loe, që sot është një nga shkrimtarët më popullorë norvegjez.
Në duart e Martínezit, kjo histori dashurie dhe fantazmash shndërrohet në një alegori për historinë politike dhe paaftësinë e një shteti për të integruar të shkuarën e vet me të tashmen.
Sekretet e familjes Tajd është një dramë familjare që të trondit e të jep shpresë. Çdo familje ka sekretet e saj.Disa janë të vogla, si të tregosh një gënjeshtër të bardhë ose të përgjosh pas një dere. Të tjerat janë më të rënda, si pabesia dhe tradhtia.Kurse disa sekrete janë aq të tmerrshme, sa duhen fshehur në një vend të thellë dhe të errët, sepse, nëse do të dilnin ndonjëherë në dritë, me siguri do ta dërrmonin një familje…
Luftërat në territorin e ish-Jugosllavisë nuk vranë vetëm njerëz, nuk shkatërruan thjesht ndërtesa, shtëpi dhe fabrika – ato rrënuan humanizmin te njerëzit. Për të kuptuar raportet në ish-Jugosllavi, nuk nevojitet të lexoni studime sociologjike dhe psikologjike; nuk ju duhet të lexoni revista e gazeta, të shihni lajme dhe emisione televizive – mjafton të lexoni këtë roman të Miljenko Jergoviçit, shkrimtarit kroat më përfaqësues të shekullit XXI.