Romani është shkruar në përkujtesë të 400 vjetorit të vdekjes së Athans Rizeasit dhe 420 vjetorit të Kryengritjes epike të Himarës…“Patriarku i Moreas” është romani më ri i shkrimtarit Leka Ndoja. Tema historike e romanit është nxjerrë nga Kryengritja e Himarës 1596-1597, 420 vjet më parë. Është Dita e Shën Lorencit 11 gusht 1596, (sot sipas kalendarit gregorian 15 gusht), kur kishte zbarkuar Armada spanjolle në Himarë nën komandën e Gjeneralit spanjoll Oktavian i ftuar nga Patriarku Athanas I i Patriarkanës së Ohrit, nga gadishulli Mani i Moresë, i mbiquajtur Athanas Moreasi (Morioti). Gjatë gjithë këtij viti dhe më tej në Napoli, Athanasi (Mani 1550 – Napoli 1616) planifikoi çlirimin e Himarës dhe të Ballkanit nga pushtuesi osman, në kohën e sulltanëve Murati III dhe Mehmeti III.
Botimi i Dhiatës së re shqip më 1827 ishte fryt i fillimeve të rilindjes ballkanike. Ringjallja e popujve të Ballkanit, natyrisht, do të ndodhte kur Perandoria Osmane po merrte të tatëpjetën, por njëkohësisht ajo nuk u bë pa ndihmën e kulturës europiane që nga iluminizmi e deri te romantizmi, që nga rrjedhojat e Revolucionit Francez e deri te ardhja e Bajronit në Shqipëri te Ali Pashë Tepelena. Këtë libër e bënë shqiptarët me ndihmesën e drejtpërdrejtë të europianëve; e përdorën shqiptarët, madje duke e kthyer në pikënisjen e një tradite, dhe mori vlerësimin më të lartë të shkencës evropiane.