E shkruar në vitet 1880 – 1882, eseja e Tolstoit mbi eksperiencën e tij në kërkim të besimit dhe kuptimit për jetën u ndalua të botohet në Rusi dhe nisi një udhëtim të gjatë të botimit në rusisht dhe në gjuhë të tjera nga jashtë Rusisë. Shkrimtari i madh, një kont që kundërshtonte pronën private, vegjetarian, pacifist dhe kundërshtar i dënimit me vdekje dhe dhunës shtetërore, përshkruan në këtë libër kërkimin e tij për kuptimin e jetës. Rrëfimi ishte shkaku që solli shkishërimin e tij nga kisha ortodokse, por ai krijoi gjithashtu edhe një lëvizje të re, Kristianët Tolstojanë, të cilët ndoqën mësimet e tij në të gjithë botën, pavarësisht se vetë Tolstoi u tha atyre të ndjekin ndërgjegjen e vet dhe jo mendimet e tij. Rrëfimi i Tolstoit vjen në shqip për herë të parë.
Me nje besim te patundur ne modernitet,nje besim i balancuar nga nje ndjesi mrekullie per te kaluaren,Naipaul ka ekzploruar shume shoqeri dhe popuj permes prizmit te pervojes se tij.Qofte kur shkruan rreth deshperimit dhe rebelimit indian,rreth regjimit shtypes te Mobutuse ne Zaire apo rreth zgjedhjeve bashkiake ne Nju Jork,ai demostron here pas here se askush nuk zoteron intuiten me te zhvilluar per te hedhur drite mbi menyrat sipas te cilave funksionon bota.
Libri studimor, hulumtues, ballafaques, argumentues, “Shqipëria një histori e mentaliteti juridik” i Ndriçim Kullës vjen për të mbushur një hendet të thellë dhe për të dëshmuar përmes argumenteve dhe fakteve se ne jemi një popull, i cili të drejtën ka patur ndër parshmëritë kryesore si përgjigje e aftësisë për të bashkëjetuar dhe vlerësimit të drejtësisë për të gjithë, si në një gjykim sublim para vetë Zotit.
Ditët e fundit të jetës ai vazhdoi të shkruajë si dhe më parë … tregime, poezi, meditime, vëzhgime, analiza , pjesë romani , fragment drame ,.. të mbajë shënime … të japë opinione , intervista … të skicojë plane krijuese … si për të sfiduar edhe më shumë vdekjen , që , siç thotë një nga miqtë e tij , ai e mbante prej disa kohësh në krah si një mike me të cilën kishte flirtruar vite të tëra në distancë me letra e me gjste eksesive , e kishte marrë pranë për ta njohur me shokët dhe të afërmit përpara se sa të merrnin sëbashku arratinë… Pjesa më e madhe e këtyre dorëshkrimeve janë të panjohura e të pabotuara më parë , ashtu siç janë të panjohuara edhe fotografitë dhe copëzat e kujtimeve që shoqërojnë këtë botim .
Nga takimi i jashtëzakkonshëm i një tregimtari si Umberto Eco dhe një artist si Eugenio Carmi, tri histori për respektin dhe shpresën, për fëmijë e të rritur, për ata që duan të lexojnë me imagjinatë.
Ky vëllim përmbledh tri ese të famshme të Ismail Kadaresë që u kushtohen po aq kryeveprave të pavdekshme të letërsisë së të gjitha epokave, nga ajo antike (Eskili) në atë mesjetare (Dante), deri te ajo moderne (Shekspiri) Në këtë antologji, për mendimin tim, mund të përfshihen edhe të tjera tekste si për shembull shkrimet për bashkatdhetarët e tij të ndritur, nga De Rada te Lasgush Poradeci, te Migjeni , apo disa faqe kushtuar Homerit, Ovidit, Servantesit, Gogolit, Pushkinit, Kafkës, Folknerit etj., të shpërndara nëpër korpusin e veprave eseistike të autorit që tek e fundit dëshmojnë ballafaqimin e tij intim me pararendësit në kërkim të përsosmërisë artistike. Gjithsesi, arsyeja kryesore e përfshirjes së vetëm këtyre tri eseve kushtuar tragjedive të Eskilit, Komedisë Hyjnore dhe Hamletit, nuk është diktuar nga zgjedhje apo interesa editoriale, po nga dëshira për të nderuar qëndrimin kritik dhe idetë e vetë autorit: liria e përgatitësit të vëllimit për ta zgjeruar vëllimin i ka lënë vendin sikurse është e natyrshme të bëhet, të paktën në këtë rrethanë-vullnetit të autorit
Ideali ! Model satirik i progresit të pandalshëm .
Të kujt janë gjenitë po të mos jenë të tutë , o popull ? Ata të përkasin ty , ata janë bijtë dhe etërit e tu . Ti i lind dhe ata të mësojnë . Ata hapin shtigje drite në kaosin tënd . Fëmijë , ata kanë pirë në gjirin tënd , janë fërgëlluar në matricën universale të njerëzimit . Secila prej fazave të tua , o popull është një avatar . Thelbi i thellë i jetës duhet kërkuar tek ti . Ti je gjiri i madh . Gjenitë burojnë prej teje , o turmë e mistershme .
E pra , le të kthehen tek ty .
Popull , krijuesi , Zoti ,t’i kushton ty .