Femrat kane lindur te gjitha me nje organ te pavarur te vecante qe u jep mundesi te genjejne. Ky ishte opinioni personal i doktor Tokait. Varet nga personi, tha ai, se c’lloj genjeshtrash do te thote, ne cilen situate do t’i thote dhe si do t’i thote. Por ne njefare pike te jetes, te gjitha femrat thone genjeshtra dhe ato genjejne per gjera te rendesishme. Genjejne edhe per gjera te parendesishme, por ato nuk ngurrojne te genjejne per gjerat me te rendesishme. Dhe kur e bëjnë këtë, në shumicën e rasteve shprehja e fytyrës dhe zëri i femrave, nuk ndryshon aspak, ngaqë nuk janë ato që po gënjejnë, por është ky organ i pavarur me të cilin janë pajisur, që aktron më vete. Ja përse – përveç pak rasteve të veçanta – ato mund të vazhdojnë të kenë një ndërgjegje të pastër dhe arrijnë të flenë të qeta, pavarësisht se çfarë kanë thënë. Por pa ndërhyrjen e atij organi – një organ që na ngre në lartësi të reja, na flak në thellësi, na e hedh men-djen në kaos, na ngjall iluzione të bukura dhe ndonjëherë madje na çon drejt vdekjes – jeta jonë do të ishte në të vërtetë mediokre dhe e vrazhdë.
“Tregimet e paraqitura në këtë përmbledhje nga autori i shquar turk Oğuz Atay sjellin një qasje ndryshe, duke i trajtuar personazhet në një mënyrë gati-gati kafkiane dhe duke i veshur me tiparet e fuqishme të ironisë ndaj tipareve negative të njerëzimit. Personazhet nuk ngrihen as si rebelë dhe as si të flijuar, përkundrazi, në karakterin e tyre shpalosen të metat, gabimet dhe vrarja e ndërgjegjes. Këto elemente negative, nuk i përkasin vetëm individëve, por edhe shoqërisë. Libri “Burri me pardesy të bardhë” përmban tetë tregime mahnitëse, të cilat shpjegojnë mjaftueshëm botën e vetë shkrimtarit. Tregimet, të cilat nuk mbartin më pak vlerë se romanet e tij, janë shkruar me shumë mjeshtëri dhe në mënyrë artistike. Ai arrin ta godasë dhe ta tërheqë lexuesin, e kështu, i gjithë libri lexohet me një frymë. Në këto tregime, përshkruhet jeta plot “arna” e tetë personazheve. Nobelisti turk Orhan Pamuk është shprehur se shkrimtari Oguz Atay ka qenë pika e tij e referimit në shumë aspekte letrare dhe ekzistenciale.
Nuk ka ditë kur një burrë dhe një grua të mos shkëmbejnë premtimin fatal të dashurisë: të dua! Një premtim që edhe mund të tradhëtohet, të harrohet, por që nuk kalon pa lënë një kujtim të pashlyeshëm, mall, keqardhje, mbase edhe urrejtje.
Filozofia nuk është as soditje, as reflektim, as komunikim. Ajo është veprimtaria e prodhimit të koncepteve. Si mund të dallohet prej rivalëve të saj? Filozofia duhet të na thotë se cila është natyra krijuese e konceptit dhe cilët janë ortakët e saj, mes të cilëve plani i imanencës.
Më tepër se premtim për përgjigje është njoftimi i pyetjes që autori i shtron vetes përgjatë gjithë këtyre faqeve. Pra, këta libra nuk do të synojnë aspak të ofrojnë ndonjë gjeologji apo gjeografi shteruese të kinemasë, por vetëm ta shtyjnë lexuesin nëpër vargun e thellimeve, hulumtimeve, vështrimeve të praktikuara në rastin e filmave që i propozohen reflektimit të përditshëm të kritikut. Nga togu i letrave të nxira gjatë ditëve, një pjesë janë të mira veç për të ndezur zjarrin; të tjera pjesëve që, për kohën e tyre, kishin atë pak vlerë reference kundrejt kinemasë bashkëkohore, do t’u mbetej sot vetëm interesi retrospektive. Janë fshirë dhe ato sepse nëse historia e kinemasë është tashmë gjëri i vogël, historia e një kritiku të veçantë nuk i intereson më askujt po të mos e vlerësojmë si ushtrim modestie.
Çfarë ndodh me rastet? Ato shndërrohen në miqësi të reja, mundësi ngazëlluese dhe zbulime të guximshme. Rastet janë ftesa per aventura të mëdha, bileta për të përjetuar përvoja të paharrueshme dhe dyer drejt botësh krejt të reja. Rastet na ndihmojnë të shohim kush jemi, çfarë duam e ku dëshirojmë të shkojmë. Pra, çfarë do të bësh, po të erdhi rasti në dorë? Gjithçka varet nga ti.
“Çamëria: Një histori dokumentare”: Ky vëllim për herë të parë në gjuhën angleze sjell një numër të madh dokumentesh historike rreth Çamërisë dhe shqiptarëve çamë si një pakicë etnike në Greqi, me shpresën për të arritur një kuptim më të mirë të historisë së tyre dhe të çështjes çame në tërësi.
Edhe pse me prejardhje nga shprehja latine Castigat ridendo mores, “i korrigjon zakonet duke qeshur me to”, qe dikur afishohej ne hyrjet e teatrove te komedise, Castigat-i i titullit te ketij libri nuk eshte vecse nje emer pene (pen name), me te cilin Ardian Vehbiu i pat botuar disa prej ketyre tregimeve ne revisten Peizazhe te fjales dhe nen te cilin ato jane bere tashme te njohura, ne mos edhe te dashura, per publikun. Nevoja per kete “nderrim” pseudonimi u shfaq sidomos pas botimit dhe ribotimit te vellimit Gjashtedhjete e gjashte rrefimet e Maks Gjerazit, nje permbledhje tregimesh qe me pare kishin dale, ne pjesen me te madhe, tek e njejta reviste nen pseudonimin Maks Gjerazi. Autori i ri, sado qe haptazi fiktiv, do te lajmeronte, keshtu, nje projekt te ri krijues, me synimin per te shfrytezuar ne rrjedhe te viteve tensionin midis rrefimit lakuriq te ligjerimit gojor, si ne perrallat , anekdotat, aforizmat, microfiction, apologet,parabolat dhe fabulat dhe tekstit nonfiction, qe jo rralle e pat cuar autorin drejt efektit mirefilli poetik.
Kushdo qe grumbullon miresi ne zemren e tij, gjithmone do ta kete rrugen e hapur. Rruga e Shamzit eshte rruga e atyre qe jane te gatshem te digjen. Kerkon qendrim, zgjuarsi, logjike, edukate, respekt, siguri, guxim, disipline dhe percaktim. Nuk e humbe asnjeren nga keto dhe nuk eshte vone ende per asgje. Sepse cdo gje pret kohen e saj. Ndoshta koha e duhur eshte tani….
Nuk ka më Cezar në kohën e sotme, ka veçse financierë dhe burra shteti, që duan të zotërojnë minierat e diamantit të Afrikës së Jugut apo kauçukun e Kongos së katandisur në skllavëri. Krishti ka predikuar vëllazërimin njerëzor. Ai nuk e ngjiti malin për të thirrur: “Vrisni! Vrisni! Nisuni, të mbushur me urrejtje, ngulni bajonetën në zorrët e vëllait tuaj.” Nuk janë fjalët e tij ato që buçasin sot nëpër katedrale, po zëra kriminalë dhe frikacakë.