Libri “Gjuhet e parajses” ( Ariane dhe Semite nje cift provanor) me autor historian dhe filozofin e ligjerimit Maurice Olender,mundeson leximin e qarte te aktualitetit politik te ligjerimeve tona gjuhesore.
Ky studim i botuar ne shqip sjell nje kendveshtrim tjeter per metoden anti-realizem socialist ne vepren e shkrimtarit tone te shquar, Ismail Kadare, – nje debat i madh per korpusin letrar kadarean. Autori ka punuar gjate me vepren e Kadarese dhe njohjen e artit dhe letersise gjate sistemit komunist. Vlera e ketij studimi rritet ne aspektin krahasues me vende te tjera ne Lindjen komuniste dhe ne Perendim
“Ky ligj është mjaft i thjesht: gjuhët priren sistematikisht drejt rregullsisë. Nga kjo pikëpamje duhet t’i japim fund mitit të “bukurisë” së gjuhëve të lashta, si latinishtja, greqishtja, hebraishtja apo arabishtja klasike të cilat nëpërmjet lakimeve dhe parregullsive të tyre janë në të vërtetë monumente mjaft të ndërlikuara, dhe këtë mund ta vërejmë fare mirë, për shembull, te frëngjishtja apo anglishtja e vjetër, se si numri i lakimeve pakësohet për t’i lënë vendin një rendi të ngulët sintaksor dhe fjalive, shkurt pra se si gjuha sistematizohet. Nëse e projektojmë këtë ligj nga e kaluara, do të mund të formulonim një hipotezë të parë historike sipas së cilës kodet e para nuk duhet të kenë pasur asnjë rregullsi: në fakt ato nuk ishin kode por nomenklatura. Kjo do të thotë se përgjatë historisë gjuhët nuk janë ndërlikuar, siç pohojnë disa teori raciste (gjuhët “primitive”, fillimisht të kufizuara, u stërholluan pak nga pak me zhvillimin e kulturës).”
” Kadareja atdheun e tij , Shqipërinë, dhe njeriun e tij , qenien e tij , i populloi në vetëdijen e lexuesve të vet : si diçka të shenjtë , kurse Shqipërinë , si sinonim të vetmisë ” ( Ante Popovski )
Historia e një iluzioni dhe e një dështimi: kërkimi i një gjuhe të vetme dhe të përkryer, të aftë për të vëllazëruar të gjithë europianët. Nje ëndërr e ndjekur me këmbëngulje, që nga shekulli VI e.r.deri në ditët e sotme, përmes kodeve dhe gjuhëve më të ndryshme që nga matematika deri te kompjuteri, që nga magjia deri tek astrologjia, që nga esperantoja deri te hibridët modernë ndërmjet gjuhëve të ndryshme. Edhe një herë Umberto Eco u blaton lexuesve aftësinë e tij për t’u endur në fushat më të ndryshme të dijes, me rremb të mbarë rrëfyes. UMBERTO ECO (Alessandria, 1932) është profesor i semiotikës dhe President i Shkollës së lartë të Studimeve Humaniste (Scuola Superiore di Studi Umanistici) në Universitetin e Bolonjës. Eshtë autor i: Opera aperta (Milano 1962), Trattato di semiotica generale (Milano 1975), Semiotica e filosofia del linguaggio (Torino 1984), I limiti dell’interpretazione (Milano 1990), Kant e l’ornitorinco (Mila no 1997), si edhe i pesë romaneve.