Lexuesi njihet në këtë monografi me Mjeshtër Dhanilin, mësuesin voskopojar arumun të fillimshekullit të XIX dhe produktin e tij letrar-didaktik në katër gjuhë të ndryshme ballkanike, që gjëllijnë ende sot e gjithë ditën të përçudnuar në limbin etnonacionalist ballkanik, falë interpretimit aspak fatlum të ndonjë kumti që shoqëron pjesën e tij hyrëse.
Autorët tregojnë se si është plotësisht e mundur për të kapërcyer stresin , ankthin , dhe frikën e dëmshme . Ai shtyni gjëra deri nesër , muajin tjetër apo vitin tjetër ? Ndryshimi është i domosdoshëm nëse nuk jeni në paqe me veten dhe situatën tuaj .
Në këtë vepër Fromi përballet me figurën e mësuesit të tij, me mënyrën e tij të të mësuarit, me trashëgiminë e tij të jashtëzakonshëm. Pasioni i Frojdit për të vërtetën, guximi i tij, marrëdhëniet me gratë dhe dashuritë, varësia e tij nga burrat etj. Çdo tentativë për të kuptuar njeriun duhet t’i bëjë llogaritë me tre komponentët e tij: bagazhin biologjik e instinktiv, ndikimet e shoqërisë, në të cilën jeton dhe problemet etiko-religjioze që i duhet të përballojë.
Olimpi Mbreti dhe Mbretëresha Zeusi (Jovi ose Jupiteri për romakët) përfytyrohej si një hyjni e drejtë dhe me temperament të qetë. Ekuilibri, mençuria, dinjiteti janë tiparet e tij më të theksuara. Në skulpturat e lashta ai paraqitet me një fytyrë fisnike, në kulmin e pjekurisë, rreth të pesëdhjetave, në moshën kur njeriu mund të bashkojë një përvojë mjaft të gjatë me një fuqi ende rinore. Hera (Junona për romakët) përfytyrohet si një grua mbi të dyzetat, e cila e do shtëpinë dhe familjen, por është pak prepotente me të shoqin, i cili, nga ana e tij, ka shumë respekt për të.
Miti i dhunës fetare është pikëpamje dhe qëndrim që beson se “feja” është një fenomen endemik në të gjitha kulturat dhe epokat e njerëzimit, i veçuar nga fushat e tjera të aktivitetit njerëzor që, si politika apo ekonomia, klasifikohen si “shekullare”. Sipas kësaj pikëpamjeje, feja ka prirje për dhunë dhe është absolutiste, irracionale dhe për rrjedhojë e nxit atë.
“Mjegull” nga Miguel de Unamuno, është një ndër librat më të mirë të këtij autori që solli ndryshime të mëdha në letërsinë botërore, qoftë për nga trajtimi tematik, qoftë për nga risitë narratologjike.
Mjerimi i historicizmit , sigurisht nuk është kryevepra e K.Popperit . Sidoqoftë ajo mbetet një vepër përfaqësuese e mendimit popperian dhe e stilit papërsëritshëm të arsyetimeve të tij . Libri ka një vëllim të vogël ; megjithatë , në ato pak faqe të tij shpalosen mjeshtërisht qëndrimet e Popperit si studiues .
Pas suksesit të librit “Mashtruesi”, Javier Cercas rikthehet me një roman të fuqishëm, përfshirës, dhe dhimbshmërisht të nevojshëm. Në qendër është jeta e shkurtër e një djaloshi i cili në vitin 1936, në fillim të luftës civile, u përfshi në ushtrinë e gjeneral Frankos dhe dy vjet më vonë u vra në betejën e Ebros. Ky djalosh, që kishte luftuar për një kauzë të padrejtë dhe kishte vdekur në anën e gabuar të historisë, ishte xhaxhai i nënës së Javier Cercas-it, i cili sot ndien detyrimin të kuptojë arsyet e këtyre zgjedhjeve, në mënyrë që të mund ta ndajë të vërtetën nga gënjeshtra. Rezultat është ky libër që ecën me hapa hipnotike, plot me aksion, emocion dhe ironi, i cili na rikthen në temat thelbësore të rrëfimtarisë së Cercas-it: natyra poliedrike dhe misterioze e heroit, ambiguiteti i pashmangshëm i çdo rikonstruktimi historik, vështirësia e të marrit të përgjegjësisë të së shkuarës sate, mbi të gjitha kur ajo nuk është komode. “Monarku i hijeve”, si hetim personal dhe kolektiv, si një roman për luftën thellësisht kundër luftës, u përgjigjet në mënyrë të papritur dhe iluminuese pyetjeve të ngritura nga autori mbi pesëmbëdhjetë vjet më parë me “Ushtarë të Salaminës”.
Eleri nuk ka qenë më parë në Eko Rixh, por ka dëgjuar gjithçka për të. Është vendi ku tezja e saj u zhduk në moshën gjashtëmbëdhjetëvjeçare, për të mos u kthyer kurrë më: Ku vrasja e një mbretëreshe të ballos pesë vjet më parë u bë lajm kombëtar. Dhe tani ajo duhet të jetojë atje me gjyshen thuajse të panjohur, pasi e ëma shkon në rehabilitim.
Malkolmi u rrit nën hijen e vdekjes së mbretëreshës së ballos. Vëllai i tij më i madh ishte i dyshuari kryesor dhe u largua me turp nga Eko Rixhi.